Textos
Pídenme que escriba algo sobre Xesús Mato e o primeiro que se me ocorre dicir é que ese home, cura, escritor, músico e pastor, ven a ser un mundo ao revés, o que non deixa de ser unha parvada, pero tratarei de me explicar.
Cando Xulio Giz me propuxo participar neste merecido recoñecemento a Xesús Mato lembreime, non sabería dicir entón o porqué, de algo que lera en El ente dilucidado.
Probablemente el lector piense que sólo un osado puede escribir acerca de alguien con quien no ha convivido y a quien, a lo largo de todo un año, ha encontrado en contadas ocasiones.
Palabras de Darío Xohán Cabana para unha canción a Xesús Mato que deben facer Mini e Mero.
Din uns versos populares:
“Preguiceiro do convento,
aprende a traballar,
que o pan do Kirieleisón
sempre non ha de durar”.
Sempre lembrarei con cariño e agradecemento os anos que tivemo-la sorte de compartir con Xesús Mato tantas experiencias.
Benquerido amigo e conveciño: Naciches nunha humilde aldea (Cabo de Vila) da parroquia de San Martiño de Castro (Paradela), que aínda era aló polo ano 1753 terra de señorío, denominada “Coto de Trasloio”, pertencente a Don Juan
Cando coñecín a Xesús, eu tiña case vinte anos. Dos do ano 71. Ávidos de todo. Necesitados de nada. Eu vino maior, dos que había que tratar por vostede. El dirixía un coro de rapazas con uniforme e minisaia.
- Cursiños prematrimoniais! Como dis que se chama o cura?
Mato non é un cura. É un crego.
Un crego galego, de pobo e do pobo.
O cura Mato é un sociólogo, un antropólogo, un musicólogo, un ideólogo.
Mato é un bule-bule, un fura-fura.
Mi amistad con Xesús Mato procede de nuestra afición al cine, ya que él es un asiduo de la Semana de Cine, y son muchos los ratos que comentamos el momento actual que vive la industria y sus géneros.
Unha das tardes que Ánxel Fole me agasallou coa súa doce e falangueira compaña en Neira de Rei, entre tantos temas como saían a conto, entre un grolo de viño, unha copiña de coñac francés co café e o cigarro, espelido polas cost
Con toda a vida por diante e absolutamente todo por aprender, con once anos acabados de estrear e sen coñecer a ninguén máis que a penas catro ou cinco amigos, entre os moitos rapaces cos que compartía colexio, comezou o meu and
Souben de Xesús Mato cando eu cativo traballaba en Terras do Deza polos anos 1964... Era o compañeiro dun crego falecido nun accidente de tráfico na estrada de Salamanca a Béjar.
Escribir sobre unha persoa, especialmente se se trata dun amigo, resulta sempre comprometido e difícil, entre outras cousas, porque calquera persoa encerra en si unha gran riqueza con moitas e variadas caras e as dun amigo non s
Souben da existencia de Xesús Mato nos anos setenta, cando me contaron que un fato de rapaces dirixidos por el, formaran o grupo de folk galego, Fuxan os Ventos e lémbro desa época outro proxecto del que tan bos recordos me ev
O que media entre o nacemento e a morte é a vida. Para algúns taxativamente. Para outros, non. Para outros é a preparación cara o gozo eterno.
75-50-25. Estas son as cifras que marcan a vida de Mato. 75-50-25. A idade, os anos de sacerdocio e o tempo que leva na montaña. 75-50-25. Son as cifras que poden resumir a memoria de Mato.
Meu sempre ben querido e xeneroso crego.
Todos estamos moi afeitos a escoltar como falan de ti os que te coñecen, do teu compromiso como sacerdote e do teu interese pola cultura galega. Iso énchenos de orgullo, non creas, pero non é o que máis nos achega a ti.
Non é fácil de sintetizar nun tan reducido espazo os cincuenta anos de tan distintas actividades dun tan polifacético cura como o é Don Xesús Mato Mato.
Coñecín a este cura alá polo ano 1975. Por aquel entonces eu era o Director Artístico de Philips, e estaba interesado en contratar ao grupo “Fuxan os Ventos” do que, Xesús Mato, era fundador xunto a Mini e a Mero.
Preguntádesme por Xesús Mato?. Eu recórdoo dende o seminario, aínda que el ía seis anos diante de min. Eu cursaba primeiro de filosofía cando el remataba a carreira. Pero para arriba sempre se mira.
Escribir algo sobre Don Xesús resúltame moi familiar e á vez moi complexo.Tocoume vivir moitos anos baixo o mesmo teito co noso benquerido Mato, primeiro como alumna do Colexio Santísimo Sacramento, onde el foi director espiritu
Ante todo debo confesar a miña grande admiración por este exemplar Crego de Lugo.
Xesús Mato —o P. Mato, como moitos lle chamamos— é un home «bo e xeneroso». Si, coido que se lle poden aplicar, con toda propiedade, estas palabras dun verso de Pondal recollidas no noso himno.
Señor cura, señor cura,
Deixa xa de correr tanto;
Para onde vai meu amigo,
Tan cediño polo campo?
Poucas veces tiven que enfrontarme a unha reflexión tan curiosa como a que me trae a escribir estas liñas.
Din que Xesús Mato veu para a montaña hai vintecinco anos, pero, para nós é como se estivese connosco toda a vida.
Fálase na lei galega do patrimonio cultural dos bens inmobles como representación da evolución dunha comunidade humana, por ser testemuño da súa cultura.
San Martiño de Castro está no bico dun monte baixo, ribeirego, rodeado de carballeiras, viñas e árbores frutais. Un grupiño de casas campías harmonizan a aldea nun outeiro que aínda recende a cultos e culturas castrexas.
Nesta grande montaxe teatral que é a vida, o cura Mato sempre enfrontou —e enfronta— todos os roles dramáticos que lle tocou representar, coa forza, eficacia e resistencia que cada situación lle esixiu.
É unha inmensa satisfacción para a familia do escritor Manuel Rodríguez López poder participar nun libro na honra do amigo Xesús Mato.
Aquel día nevaba na montaña luguesa. No Courel, nos Ancares e tamén no Cebreiro. Na parroquia de Zanfoga, os paisanos vanse achegando á igrexa.
Pasa xa dos trinta anos da publicación do meu primeiro libro de poemas prologado polo escritor e xornalista Ricardo Couto que naquel tempo traballaba en El Progreso e na emisora Radio Popular.
Esvaeceuse na miña memoria o momento en que souben da existencia de Xesús Mato. Gardo unha bretemosa lembranza, que debe situarse nun momento impreciso de mediados da década dos setenta do século pasado.
Pídenme que me adhira á homenaxe a Xesús Mato con motivo do seu triplo aniversario, os 75 anos de vida, os 50 de ministerio sacerdotal e os 25 exercéndoo na montaña de Lugo.
Vinteoito mozos acababan de ser ordenados presbíteros polo bispo de Lugo, o Dr. Ona de Echave. Dous días despois, dispóñense a celebrar a primeira Misa solemne nas capelas absidais da nosa catedral. Xesús Mato é un deles.
Do inxente labor social e cultural que conta a prol de Xesús Mato Mato, comprácenos destacar a presenza dun libro, dígase o que se queira, a el se lle debe. O título é o que aparece na portada: «Galicia canta ó Neno».
Cumpre don Xesús Mato setenta e cinco anos, cincuenta de sacerdote e unha vintena longa á fronte de case media ducia de parroquias da montaña; que eu saiba ten ó seu cargo as freguesías de San Xoán de Hospital, San Xoán de Pador
Os comezos con Mato non foron do máis afortunado. Coñecín a Don Xesús (naqueles tempos dixéronme que era don Xesús) á saída do Instituto Feminino.
Este refrán, tan repetido, senténciase case sempre en castelán, mesmo por galegofalantes: “genio y figura hasta la sepultura”.
Tan só un par de cousiñas, poderían ser moitas, relacionadas coa música e coa policía.
Neste tempo turbulento no que o esencial parece que estorba, resulta moi esperanzador atopar cunha persoa, un crego, que vive a vida, tamén a súa fe, como un compromiso permanente.
Don Xesús chegou a Lalín a finais dos anos 50 rodeado da lóxica expectación que un novo habitante, xa fose xuíz, notario ou cura, podía causar no que daquela era un gran patio de veciños.
Son as dez do día vintetrés de outubro cando soa o meu teléfono. Cousa normal, pero cando identifico a voz de Xulio Xiz é para min unha sorpresa.
Coñecín ao pai Mato, aínda sendo moi novo, a través das ondas. Era un home próximo, que encadilaba co seu verbo fácil e directo, que chegaba á xente. A miña sorpresa foi cando ao pouco tempo me decatei que era un cura.