ERAN TRES

Tres, eran tres e só me queda un. Tres foron as persoas coas que visitei eu con agarimo demorado as terras de entre O Cebreiro e O Caurel. Un ten sido o meu pai; outro, o meu admirado amigo Uxío Novoneyra, e -onte, coma quen di- Xesús Mato. Xa non son tres, mais un aínda é, Deus o ampare, o cura Mato, o respectado compañeiro con quen tiven o contento de andar os camiños da serra, de asentar en cociña labrega, de xantar cachelos honrados, de sentir a friaxe das neves esvarar pola miña face, de facer coro a una cantiga namentres o solpor esperta melancolías polos que estiveron e marcharon...

Ó meu pai gustáballe, el xa con bastantes anos, eu mozote, de visitar ós amigos (ben deles, abofé) que lle tiñan quedado após dun longo exercicio profesional nos eidos da montaña luguesa. Xamais os esquecín, é una herdanza rica que levará o meu corazón até a morte, ou máis alá. Volvín ver algún deles tempo adiante, na compaña de Mato xa.

Do Uxío, que vou dicir. Xa o seu pai ficaba, moi sinaladamente, entre os amigos do meu que antes dixen, e escribíanse. A viaxe dende Becerreá a Parada podíamos levar o día enteiro a o Uxío e máis a min, no meu vello Dous Cabalos, recendido dos dicires do poeta. (Presentoume a María Mariño e sentín así coma una telúrica e fonda tristura anticipada…)

E agora, MATO (maiúscula), meu amigo. Principiei a miña amizade con el na capital e confirmeina na montaña. Home da terra, cura da terra, andador da terra, amigo in-con-di-cio-nal do mundo e as súas eivas: Los libros no me sirven si no puedo ver la hierba, escribe o meu estimado Miguel D’Ors. Non é doado falar de Mato sen o risco de ferir o seu recato porque cando lle agradecen os seus devezos pola fraternidade, a cultura e o divertimento (na súa mellor acepción) fai acenos de estrañeza, mesmo de Fago o natural... (Xa sei que lle importa un carallo o que poidamos dicir sobre el, el ha seguir ao seu, sorte que temos, porque hai homes que non se xubilan da vida, xubílannos nuns listados administrativos, nuns arquivos, vale…). Lembreime diso estes pasados días cando ese bo rapaz e rexo remeiro do Morrazo que é o David Cal acoutábase ante as felicitacións por quedar o segundo canoista do mundo: Fixen o que puiden,  debín facelo millor… É ben certo o que dicía un desnutrido Valle-Inclán: Grandeza nos palacios tena calqueira, pra tela no peito hai que nacer. Dicíao un creador de beleza, como Mato, que ben saben eles que hai beleza na Quinta de Beethoven, na Misa Criolla de Nelly Lara e na ronda dos Reises do Cebreiro -Deus cho pague, Mato!- e tamén existe beleza nos sentimentos, nos ideais, e `por iso a beleza pode ser creada por todos os homes e -aínda máis, penso- por todas as mulleres, por humilde que sexa o seu berce, modesto o seu oficio ou desgraciada a súa vida. Mato sábeo e axuda, axuda… Hai un belido Alalá do Cebreiro que canta moi axeitadamente o Mini. Eu tómollo emprestado e ofréndollo a Xesús Mato.