LEMBRANZAS (Cara aberta ao P. Mato)

Amigo Xesús:

Aínda que xa non se leve, vou escribirche unha carta deixando, por un pouco, aparcados o teléfono e correo electrónico. Quero que o carteiro volva ser esa persoa esperada,  portadora de  boas noticias da familia, dos amigos e non só de multas e Letras do Banco.

A carta é unha conversa entre amigos que  aman a vida e falan dela con  sagrado respecto.

¿Motivo da presente?: a celebración das túas vodas de ouro sacerdotais: medio século ó servizo de Deus e dos  homes na Igrexa de Lugo ¡Case nada!

Sempre que nos atopamos os dous rematamos falando das nosas vivencias de pequenos. Dirán que son “chiquilladas” mais non debe ser certo cando tan fortemente quedan gravadas na alma dun crío e reviven con forza tras tantas primaveras.

No Seminario fomos grandes amigos e, os dous, un tanto argalleiros; doutro xeito non se explica aquela nosa aventura de programar, para vacacións de verán, media ducia de representacións teatrais nos concellos do Páramo, Paradela e Portomarín, ¡todo un éxito! ¿Recordas.?, ¡unha historia de humor nun velorio!: Don Teopompo, querendo saber dos amores que tiña na casa, faise o morto diante da súa dona que, entre laios, choros  e suspiros, regatea na Funeraria o traslado ó cemiterio, no coche fúnebre, ata que -por non solar o peto-  acordan levalo nunha carretilla. Visto o visto, levántase o morto e dille: “Non te metas en gastos, muller, que vou polo meu pe ata ao Campo Santo”.

No Hospital Xeral  hai un Grupo de Teatro de humor; ¡sabe o demo se a orixe das súas andainas pola provincia non está naquela nosa aventura teatral dos tempos de Seminario!

¡Vai ti saber! En tal caso está en débeda contigo.

Do Seminario Menor conservo moi gratos recordos: sempre fuches o meu conselleiro nas dúbidas, especialmente, na tradución das  famosas Catilinarias de Cicerón. ¡Graciñas!
E do “Maior” teño gravado o momento en que  D. Xan Antonio Moreno Fuentes, puxo nas túas mans a batuta  para dirixir a Schola Cantorum do Seminario. Eu nunca estiven na Schola –non sei se por timidez ou incapacidade- só sei que me gustaba a música polifónica e que sentía unha grande admiración por ti como director da Schola, nos seus mellores tempos. Quen sabe se desa miña admiración e frustración musical non xermolaría, máis tarde, a Coral  do Hospital Xeral. ¡Vai ti saber¡. ¡Grazas de novo!.

Eu non nacín alí, tampouco ti, mais, por proximidade, os dous temos lembranzas do  “Portomarín vello” coa súa veiga e  muíño da veiga, os caneiros, a feira do nove co ferrador de Bagude, a Casa do Redondo, do Pereira,  Penedo, do Pimpiniña e da Costa, a fonte con auga no medio da Praza, a horta do crego diante da Igrexa e, sobre todo, lembranzas de don Domingo celebrando misa no altar lateral, chamado “ do Divino Cristo”  Un cura que semellaba estar sempre enfadado por  predicar cos ollos pechados e bracear moito na prédica. ¡Na realidade non  era así!, máis ben o contrario. ¡Cousas da vida!

Portomarín, unha fermosa vila, á dereita do Miño; doutro lado está Cabodevila, un miradoiro natural, (o río que serve de espello). Aí, nesa aldea, naciches ti, Xesús, no seo dunha familia  humilde pero de fe profunda e ben acolledora, por certo.

De seminarista durmín moitas veces na túa casa e ¿sabes do que máis me lembro?, dun galo,  no cuarto da entrada, a golpes co espello do armario, pelexándose coa súa propia imaxe, é dicir, consigo mesmo. ¡Que triste!, ¿non si?. Cousas que pasan non só no mundo animal  ¿Por que non podo esquecelo.? ¡Lembranzas de crío!

O ano 1958, xa es cura, vas para Lalín, ás terras do Deza e de D. Ramón Aller Ulloa, sacerdote, astrónomo e catedrático de astronomía en Santiago. ¿Fas memoria de cando veu ó Seminario darnos unha conferencia de Astronomía? ¡Deus santo! que impacto fixo en min aquel home polo seu grande saber  e a súa profunda humildade.

¿Lémbraste moito de “Radio Lalín”? ¡Como non, se fuches o seu fundador e director case unha década!. Seguro que non así dos dous “correspondentes” que tiñas en Lugo. Pois eu era un deles, outro, Armando Vázquez Crespo, seminarista e bibliotecario, máis tarde, periodista e director de “Gaceta Ilustrada”, en TVE. ¡Tempos aqueles!

Máis tarde, en Lugo, sendo asesor relixioso de Radio Popular, compartín contigo un programa semanal, micrófono aberto, sobre temas de Ecumenismo e encontro entre distintas igrexas cristiás. Experiencia enriquecedora que serviu para dialogar con pastor da única igrexa evanxelista, protestante, don Claudino Canal así como cos Testigos de Xehová. Todo dentro dun clima de mutuo respecto e sen dogmatismo estériles.

E foi así como me introduciches no mundo da radio. ¿Ves canto ben deixas feito?.

Agora cando eu baixo para a transmisión de Misa en Cope-Lugo ti xa andas practicando o sendeirismo na montaña, algo moi bo para escorrentar algúns demos do corpo. ¡Que ben che sentan os aires da montaña, Xesús!. Pero seguro que mellor senta a túa presenza nas parroquias de  Fonfría,  Padornelo, Louzarela e Hospital da Condesa.

Deuche o Señor un alma de cántaro e ¡despois de enchido na Fonte da Vida, das de beber a quen pasa ó teu lado. Agora, con 50 anos de cura ás costelas, agora cando os pés empezan a pesar máis co teu corpo miúdo, segues viaxando  cara a montaña e cantando ledo, aínda que algunha vez chores por dentro ¡os curas tamén choran!.  E choran, sobre todo cando ven que “a vida é iso que sucede  mentres nós miramos para outro lado”. Pero ¿Que cantas?

“Voy a llevar a mi virgen/  la virgen del Seminario/  mi virgen de la montaña..
 y derretirá la nieve  y calentará las almas/ la virgen del Seminario,/
 mi virgen de la montaña....voy encender una llama.”  

¿É túa a  música desta canción relixiosa composta no nosos tempos de Seminario?

O “Diario de un cura rural”, de Bernanos, levada ó cine por Bresson, reflicte  a vida dun crego coas grandezas e miserias de todo ser humano.A película ten un final  sorprendente,  de suspense cando remata dicindo que....:“TODO ES GRACIA”....

Mato, ti naciches para cura de aldea; ti non predicas a humildade senón que a practicas. Gústache pasar desapercibido pero dificilmente te libras da crecente popularidade que te segue cal propia  sombra. ¡Que imos facer, así é a vida!.

Non vou entrar  no lugar sagrado da túa alma, habería que facelo cos pés descalzos como Moisés. Quero respectar a túa humildade, non vou ser eu quen te canonice mais o pobo ten unha especial sensibilidade nestas cousas. Cando Xoán XXIII foi nomeado Papa,  todos eran a chamarlle ”Santidade” ata que se fartou e dixo: “por favor non me chamedes así pois cada vez que sinto esa palabra paréceme que me están tomando o pelo.” ¿Santidade? ¡a de Deus! de aí para abaixo todos facemos caca. En realidade, ó final, o que conta é a equipaxe que cada quen leva, as “pegatinas” co nome das persoas a quen axudaches; Ó final, o Señor mirará que pastor ten as botas máis gastadas de andar tras as ovellas descarreiradas.

Amigo, Mato: nunca che gustou andar polas nubes; a realidade terreal é o teu lugar habitual de vivenda, unha realidade non estática senón dinámica, evolutiva, chamada a ser transformada por nós, desde criterios evanxélicos.

Dotado dunha especial sensibilidade para temas sociais, gustas de ter  nunha man a Biblia e noutra a vida dos homes, como dúas fontes de revelación. A Doutrina Social da Igrexa pesa  moito na túa alma de crego; o mundo dos marxinados, o compromiso con Auxilia  son outras tantas formas de poñer de pé os tolleitos. ¡Iso é o que fai crible a Igrexa!.

Amas a lingua da nosa terriña como identidade dun pobo. Bendigo a Deus pola túa contribución á cultura galega no campo da música, folclore, costumes e da literatura.

Que sigas moitos anos viaxando á montaña pero, de cando en vez, fai unha paradiña, senta, pensa e logo, escribe Á VEIRA DO CAMIÑO.

Un saúdo agarimoso de  teu amigo de sempre. Edelmiro Ulloa  Rodríguez.

Agosto, 2008.